Hekimhanlı Aşık Esiri Baba Sempozyumu Yapıldı

Hacı Bektaş Veli kültür derneği tarafından 4-5 Eylül tarihlerinde Nevşehir'de 11. Halk Ozanları Hacı Bektaş buluşması etkinliği düzenlendi. Düzenlenen etkinlikte Hekimhanlı Aşık Esiri Baba sempozyumu gerçekleştirildi. Sempozyuma konuşmacı olarak Araştırmacı gazeteci yazar ve belediye meclis üyesi Kemal Deniz'de katıldı, Hekimhanlı Aşık Esiri Baba ile ilgili araştırmalarını anlattı. "HEKİMHAN BİR TÜRKMEN YÖRESİDİR" Hekimhan kültürü ve Hekimhan'da yetişmiş ve kendini tanıtmış şahsiyetler hakkında bilgi veren Deniz; "İnsanoğlunun kültüre nefes almak, yemek yemek, su içmek gibi ihtiyacı vardır. Zaman onu gerekli eşyalara duyulan gereksinim ve yeni icatlara göre değiştirir ama usul usul. Asya'nın her yanın- dan Anadolu'ya göçen Türkler, geldikleri coğrafyaya kendi kültürel değerlerini ve yaşam biçimlerini taşımışlar ancak, vardıkları yeni topraklardaki kültürel unsurları da dönüşüme uğratarak değerlendirmişlerdir. Asya'nın bozkırlarında kopuzlar ile sevinç ve mutluluklarını ifade ettikleri ağıtları, yırları destanları yeni yurtlarında bağlamayla kavalla çalıp söylemeye başlamışlardır. Hekimhan bir Türkmen yöresidir. Yörede kopuzdan gelişen saz, üç evden ikisinin duvarında asılıdır. Çalıp söylemek, dolayısıyla âşıklık doğal olarak yaygındır. Saz çalamayan kalem şairleri de âşıklık geleneği kurallarına uyan şiirler yazmışlardır. Böylece Türkiye'nin en zengin ve renkli kültürel iklimi Hekimhan ve çevresinde oluşmuştur. 13. Yüzyılda aşiretiyle birlikte bölgeye yerleşen Dede Kargın, geleneğin Hekimhan, Yazıhan, Akçadağ çevresinde zemin bulmasına neden olmuştur. 19.Yüzyıla kadar yörede etkili olan Kargın Türkmen boyu, bağrından önemli âşıklar çıkarmıştır. (Dedekargınoğlu: 2015) Bu Türkmen boyu, sonraki yıllarda Türkiye'nin birçok iline dağılmıştır. Kargınların yetiştirdiği en güçlü şahsiyet ise Sıtkı Baba'dır. (Altınok:2013) 15. Yüzyılda Halep altı Türkmenlerinin yöreye iskânindan sonra âşıklık geleneğinin bölgede daha sağlam temellere oturmuş biçiminin yaygınlaştığını görüyoruz. Bölgede âşıklık geleneği 16.Yüzyılda başlar. Pir Sultan âşık kolu men supları Sivas'tan izlerini kaybettirmek için  daha sonra-Hekimhan'a, Arapgir e, Arguvan'a yerleşirler. Hekimhan Ballıkaya yöresindeki Pir Sultan yaylası da bu yılların bir anısı olarak adlandırılmıştır. Mezirme (Ballıkaya) yöresinde yaşamış Şah İbrahim Veli çizgisinde yetişmiş ve Şah Veli geleneğinin izini takip eden Yusuf Başaran, Mustafa Başaran ve torunları Hüseyin Basaran ile Yusuf Başaran gibi şahsiyetler,  Sadık Baba, Molla Mustafa, Molla Bektaş (Noksani) ve Esiri Baba gibi güçlü şahsiyetler bu çevrede yetişmişlerdir. Alevi Bektaşi kültürüne uygun olarak yetişen âşıklar zincirine, Yazıhanlı Fakiri; ömrünün belli bir dilimini yörede geçiren Meluli gibi kimseler de hizmet etmişlerdir. Günümüzde Murtaza Şirin, Murtaza Aksüt, Kemal Keskin, Kul Emici gibi güçlü temsilcileri zakirlik ve âşıklık geleneğini yörede sürdürmektedir. Alevi Bektaşi kültürünün yanı sıra Güzelyurt çevresinde ise, Aşık Sıtkı (Pervane), Kul Sevindik, Safine, Âşık Bekir, asıl adı Sinan olan Güzelyurtlu Pervane gibi önemli şahsiyetler yetişmiştir. Günümüzde aynı yörede Aşık Bir- fani, Âşık Mutsuz, Sefil Kadimi gibi önemli temsilciler geleneği sürdürmektedirler. 16.Yüzyıldan günümüze kadar yörede isim yapmış en önemli âşıklar şun- lardır: 16.yy: Kul Yusuf, 17.yy: Teslim Abdal, Derviş Ali, 18.yy: Baboğ Dede(Ahmet Efendi), 19.yy: Sadık Baba, Sıtkı Pervane, 20.yy ise Sıtkı Baba, Âşık Esiri... Bölgede kullanılan coğrafi yer adlarıyla âşıklık geleneği arasında güçlü bir ilişki vardır. Halkımız, yücelttiği şahsiyetlerin adını coğrafyaya vermiştir: Pir Sultan Yaylası, Mansur'un Kuyusu, Şah Hüseyin, Çeki Baba, Leylek Baba, Koca Dede vb. yer adları bu şekilde anlam kazanıyor. Bildirimizde bu genel çerçevede yaptığımız 200’den fazla şahsiyetle ilgili araştırmalar, önerilerimiz ve konu ile ilgili zengin bir kaynakça yer almaktadır. İleride, yörede yaşamış âşıkların ve zakirlerin, fotoğraflarını, eserlerini de Hekimhanlı Âşıklar adlı bir kitapta değerlendireceğiz." dedi. AŞIK ESİRİ BABA KİMDİR? Âşık Esirî'nin asıl adı Mehnıet'tir. Mehmet, 1259 (Miladi 1843)'dc Malatya'nın Hekimhan'a bağlı Güvenç köyünde ailenin üçüncü çocuğu olarak doğmuştur.  Babası Kasım Ağa, Hekimhan'ın Hasançelebi nahiyesine bağlı Basak köyü halkındandır. Babası Kasım Ağa, Aşık Baboğ Dedenin oğludur. Kasını Ağa Âşık Baboğ'un vefatından sonra Güvenç köyüne yerleşmiştir. Esirî bu köyde doğmuştur.  Âşık Mehmet (Esirî), dedesi Âşık Baboğ gibi iyi saz çalmayı ve deyiş söylemeyi, hatta ustalaşmayı kendi köyünden ve çevre köylerinden öğrenmiştir. Güvenç köyünde evlenen Esirî, ileri yaşlarında bu köyünden ailesiyle birlikte ayrılarak, Hekimhan'ın merkez köylerinden olan Çulhalı köyüne yerleşmiştir. 1329 (Miladi 1913) yılında 70 yaşlarındayken Çulhalı köyünde vefat etmiştir. Bu köyde defnedilmiştir.